Konferencja pszczelarska - Spadź cementowa
Spadź cementowa – coraz częstsze i groźniejsze zjawisko wpływające na zdrowie i przeżywalność rodzin pszczelich, była tematem konferencji, zorganizowanej we wtorek 29 kwietnia, we Wrocławiu, przez Dolnośląski Ośrodek Doradztwa Rolniczego. Wydarzenie to część operacji „Pszczelarskie spotkania na Dolnym Śląsku”.
Spotkanie było poświęcone wyzwaniom i nowym kierunkom w gospodarce pasiecznej w aspekcie biologicznym i technologicznym. W konferencji udział wzięło kilkudziesięciu uczestników – pszczelarzy, doradców rolniczych oraz przedstawicieli dolnośląskich kół pszczelarskich.
Na konferencję przyjechali także przedstawiciele firm oferujących sprzęt i wyposażenie pasiek Sudarol, „Sklep Na Wodnej” Roman Koremba, Przedsiębiorstwo Pszczelarskie „Łysoń”, „Babik-Sabat” Producent uli i sprzętu pasiecznego oraz „Adamek” Produkcja i Sprzedaż Odzieży Pszczelarskiej. Firmy te zaprezentowały na swoich stoiskach produkty, technologie i rozwiązania dla pasiek – od odzieży ochronnej po ule i urządzenia do miodobrania.
Konferencję otworzył Zastępca Dyrektora DODR Jacek Sołtys, który podkreślił znaczenie pszczelarstwa dla bioróżnorodności i rolnictwa na Dolnym Śląsku. Wykłady prowadził Piotr Nowotnik z Wydziału Medycyny Weterynaryjnej Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, biotechnolog specjalizujący się w mikrobiologii oraz badaniach nad przeciwdrobnoustrojowością i opornością patogenów środowiskowych.
Twarda jak kryształ
Pierwszy wykład, czyli „Spadź cementowa w różnych aspektach” został poświęcony zjawisku, które staje się coraz poważniejszym problemem dla pszczelarzy. Spadź cementowa to miód spadziowy o wyjątkowo twardej, krystalicznej konsystencji, który powstaje, gdy pszczoły zbierają spadź bogatą w melecytozę.
Jest ona problemem dla pszczelarzy, ponieważ krystalizuje już w plastrach. Nie można jej odwirować, jest też bezużyteczna dla pszczół, które nie są w stanie jej wykorzystać jako pokarmu zimowego.
Pszczela biegunka
Dodatkowo wysoka zwartość melecytozy wywołuje u pszczół biegunki, które są przyczyną infekcji grzybiczych i bakteryjnych. Skutkiem mogą być masowe upadki zimowe. W czasie prezentacji przedstawiono dane zebrane w ramach obserwacji terenowych oraz badania laboratoryjne potwierdzające skład chemiczny i zagrożenie mikrobiologiczne tej formy spadzi.
Obecność spadzi cementowej w środowisku jest trudna do przewidzenia, a jej skutki – osłabiają rodziny pszczele i negatywnie wpływają na ich kondycję w czasie zimowli. Piotr Nowotnik podkreślił, że potrzebne są badania oraz stosowanie w pasiekach praktycznych metod zapobiegania i ograniczania skutków tego zjawiska.
W drugiej prezentacji „Wykorzystanie późnych pożytków letnich: nektarowych i spadziowych – wieloletnie doświadczenia i obserwacje terenowe. Wpływ zmian w układzie pożytków i warunków pogodowych na gospodarkę pasieczną”, zostały przedstawione zagadnienia związane z planowaniem gospodarki pasiecznej w oparciu o zmienność dostępnych pożytków i warunki meteorologiczne.
Miodność w lokalnych warunkach
Szczególne znaczenie ma fenologia, jako czynnik wpływający na miodność roślin. Wykładowca podkreślił, jak ważna jest znajomość lokalnych warunków przyrodniczych i rozeznanie w terenie. Przygotowanie rodzin pszczelich do pożytków wczesnowiosennych, zwłaszcza w zakresie odżywienia i kondycji pszczół, ma bezpośrednie przełożenie na wydajność w późniejszym sezonie. W tym kontekście zostało także omówione znaczenie różnorodności pyłkowej oraz negatywne skutki niedożywienia u pszczół, które może prowadzić do osłabienia rodzin i zwiększonej podatności na choroby.
Nie bez znaczenia jest także nastrój rojowy, który zależy od siły rodziny, dostępności pożytków i gospodarki pasiecznej. Prowadzący wskazał różne metody tworzenia odkładów, jako narzędzi do ograniczania rojliwości i zwiększania potencjału produkcyjnego pasieki.
Heterozja i selekcja matek
Po przerwie przyszedł czas na innowacyjne rozwiązania praktyczne w pasiece, zwiększające produktywność pszczelich rodzin na pożytkach nektarowych i spadziowych – znaczenie heterozji w gospodarce pasiecznej. Wykład dotyczył praktycznych aspektów zarządzania pasieką w kontekście doboru materiału genetycznego oraz metod poprawy wydajności rodzin pszczelich. Heterozja – czyli efekt wybujałości mieszańców, może znacząco zwiększać siłę i produktywność rodzin, zwłaszcza w przypadku trudnych pożytków spadziowych.
Uczestnicy konferencji poznali sposoby selekcji matek oraz prowadzenia gospodarki pasiecznej w oparciu o linie pszczół przystosowane do lokalnych warunków środowiskowych. Prowadzący zaprezentował rozwiązania techniczne zwiększające efektywność pracy w pasiece, w tym nowoczesne konstrukcje uli, systemy wentylacji i metody monitorowania zdrowotności rodzin.
Ostatni wykład poprowadził Wojciech Karkulowski z Działu Technologii Produkcji Rolniczej DODR, który przybliżył uczestnikom ideę działania M16 – „Współpraca”. Omówił on zasady tworzenia grup operacyjnych, składania wniosków o środki oraz przykłady zakończonych projektów, w których pszczelarze, rolnicy i naukowcy wspólnie wypracowali innowacyjne rozwiązania.
Olga Gal DODR, TPR
