Sytuacja w rolnictwie Dolnego Śląska na dzień 12.07.2019
Warunki agrometeorologiczne
Czerwiec na terenie województwa dolnośląskiego i całego kraju charakteryzował się bardzo wysokimi temperaturami powietrza dochodzącymi nawet do 37 oC. W nocy temperatura była zróżnicowana w poszczególnych rejonach Dolnego Śląska i wynosiła od 10 do 20 oC. W pierwszej połowie lipca nastąpił wyraźny spadek temperatury zarówno w ciągu dnia, jak i w nocy. W dzień temperatura powietrza nie przekraczała 25 oC, a w nocy spadła do nawet 10 oC.
Na przeważającym obszarze województwa odnotowano minimalne ilości opadów deszczu, co spotęgowało zjawisko suszy. Opady deszczu sięgające 48 mm zaobserwowano w powiecie jaworskim. Nieco wyższy pomiar wynoszący 84,7 mm odnotowano w okresie od 12.06.2019 r. do 12.07.2019 r. w rejonie Dzierżoniowa. W okolicach Wrocławia, Kłodzka, Jawora i Dzierżoniowa miały miejsce opady w postaci gradu, powodujące szkody o różnym natężeniu. Według raportu IUNG susza występuje we wszystkich uprawach rolnych, na obszarze 14 województw w Polsce. Klimatyczny Bilans Wodny za okres od 11.05–10.07 dla znacznej części Dolnego Śląska mieścił się w przedziale od 179–170 mm do 199‒190 mm.
W związku z wystąpieniem niekorzystnych warunków pogodowych, do 15 lipca wojewoda dolnośląski powołał 104 gminne komisje klęskowe.
Żniwa na Dolnym Śląsku
Zaawansowanie zbiorów na Dolnym Śląsku na dzień 17.07.2019 roku jest niższe w porównaniu z ubiegłym rokiem. Rolnicy zebrali około 5,5% zbóż (w ubiegłym roku o tej porze było to ponad 16% zaawansowania zbioru). Znacznie mniej niż w roku ubiegłym zebrano jęczmienia ozimego. Rolnicy zebrali ziarno z około 60% powierzchni obsianej jęczmieniem ozimym. W poprzednim roku o tej samej porze zbiory jęczmienia były zakończone na około 85% areału. Zaawansowanie zbioru rzepaku jest dużo niższe niż rok temu i wynosi ok. 16% (w ubiegłym roku było to ponad 70%). Najwyższe jest zaawansowanie prac żniwnych na terenie makroregionów legnickiego i wrocławskiego, gdzie zebrano odpowiednio 8 i 5% zbóż oraz 13% i 30% rzepaku. Najmniej zaawansowania prac jest w rejonie jeleniogórskim, na polach pozostało jeszcze o ponad 95% zbóż i ok. 69% posianej powierzchni rzepaku.
Stan upraw
- Zboża
Gatunki ozime zbóż znajdują się w fazie dojrzałości woskowej, bądź pełnej (83-89 skali BBCH). Trwają zbiory jęczmienia ozimego, a także pszenicy ozimej. Średnie plony jęczmienia ozimego kształtują się w okolicach 52,5 dt/ha. Z powodu niekorzystnych warunków pogodowych ziarno zbóż jest nierównomierne, na niektórych plantacjach zboże wylęgło na skutek intensywnych opadów deszczu i gradu. Zboża zostały w niewielkim stopniu porażone przez septoriozę i fuzariozę kłosów, a także przez mącznika prawdziwego. W znikomym stopniu odnotowano na plantacjach obecność mszycy i skrzypionki zbożowej.
Stopień zachwaszczenia zbóż określa się jako niewielki. W sposób punktowy zaobserwowano pojawienie się miotły zbożowej.
- Rzepaki
Rozpoczął się zbiór rzepaku ozimego. Obserwuje się niski i średni stopień porażenia przez choroby i szkodniki w rzepaku. Ze względu na suszę nasiona w łuszczynie charakteryzują się niską masą, częściowo są też przesuszone. Stopień zachwaszczenia plantacji określa się zwykle jako niewielki. Na niektórych obszarach wystąpiły objawy chorobowe zgnilizny twardzikowej i szarej pleśni. Szacunkowe plony koszonego rzepaku to od 20 do 26 dt/ha.
- Rośliny okopowe
Ziemniaki wczesne i średnio wczesne znajdują się w fazie narastania bulw. Odmiany późniejsze znajdują się w fazie kwitnienia. Ze względu na występujący od dłuższego czasu brak opadów, bulwy są przeważnie drobne, a ich plon jest niski. Na plantacjach istnieje niewielkie zagrożenie wystąpieniem zarazy ziemniaka, ze względu na znikome ilości opadów. Ziemniaki są narażone na pojawienie się stonki ziemniaczanej i mszycy ziemniaczanej.
Buraki cukrowe są w fazie zakrycia międzyrzędzi. Ze względu na znaczące deficyty wody liście buraków są zwiędnięte, a korzenie oznaczają się niską masa korzeniową. Zagrożeniem dla plantacji buraka są naloty mszycy trzmielinowo–burakowej, pchełki buraczanej i chwościka buraczanego. Lokalnie mogą również pojawiać się choroby grzybowe. Na polach obsianych burakiem cukrowym nie zaobserwowano większego zachwaszczenia.
- Rośliny sadownicze
Trwają zbiory malin, borówek, agrestu i porzeczek. Dojrzałość osiągają już wczesne odmiany moreli i brzoskwini. W sadach jabłoniowych odnotowano wystąpienie parcha jabłoni i owocówki jabłkóweczki. Poza tym obserwuje się niewielkie zachwaszczenie.
Sytuacja na rynkach skupu
Średnia cena skupu pszenicy konsumpcyjnej zmalała o niecałe 5 zł/dt w ciągu miesiąca
i wynosi 71,23 zł/dt (w ubiegłym roku wynosiła ona 69,53 zł/dt). Maksymalnie za 1 dt pszenicy można obecnie otrzymać 84,00 zł/dt. Pszenica paszowa jest skupowana w średniej cenie 68,11 zł/dt (cena nieznacznie wyższa niż w ubiegłym roku). Skup jęczmienia paszowego wynosi średnio 59,50 zł za dt. Rok temu cena jęczmienia była wyższa w tym okresie i wynosiła 62,10 zł/dt.
Młode bydło opasowe w lipcu było skupowane średnio po 7,24 zł/kg, maksymalnie można było za nie uzyskać 8,50 zł/kg. W ubiegłym roku hodowcy uzyskiwali średnio 7,29 zł/kg, czyli nieznacznie wyższą, natomiast w czerwcu 2019 roku było to 7,44 zł/kg.
Ceny tuczników wzrosły o ok 4,5% w porównaniu do ubiegłego miesiąca. Średnio można uzyskać 5,32 zł/kg tucznika. W porównaniu z rokiem 2018 cena tuczników jest wyższa o 16% (w lipcu średnio można było uzyskać 4,58 zł/kg).
Ceny mleka nie zmieniły się w porównaniu do poprzedniego miesiąca i ubiegłego roku. Producenci mleka otrzymują od podmiotów skupujących średnio 1,25 zł/l (od 0,85 zł/l do 1,80 zł/l). Średnia cena mleka płacona przez odbiorców indywidualnych wynosi około 2,08 zł/l, maksymalną ceną jest 3,0 zł/l.
Zaopatrzenie w środki do produkcji
Zaopatrzenie w środki do produkcji jest dobre, w sprzedaży znajduje się pełen asortyment środków ochrony i nawozów.
Średnie ceny nawozów wynoszą:
- mocznik 46% N –156,92 zł/dt (cena nieznacznie spadła w porównaniu do poprzedniego miesiąca. W 2018 roku, w lipcu, cena mocznika wynosiła 134,29 zł/dt.
- polifoska 8 – 175,44 zł/dt (wzrost ceny o 12% w porównaniu do ubiegłego roku). Cena wyższa o 2 zł niż w czerwcu.
- saletra amonowa 34% – 121,45 zł/dt (średnia cena niższa o prawie 5% w stosunku do poprzedniego miesiąca, ale wyższa o 10% w niż rok wcześniej).
Szacowanie strat
Trwa szacowanie strat spowodowanych niekorzystnymi warunkami pogodowymi, jak susza, grad, deszcz nawalny, ujemne skutki przezimowania, przymrozki wiosenne, powódź, huragan, piorun, obsunięcie się ziemi i lawinę. Każdy producent rolny, u którego wystąpiły wymienione szkody, może złożyć wniosek o oszacowanie strat w uprawach. Wnioski te są dostępne w urzędach gmin i urzędach wojewódzkich, a także na stronach internetowych tych instytucji.
Rolnicy mogą starać się o uzyskanie kredytu preferencyjnego na wznowienie produkcji w gospodarstwach rolnych i działach specjalnych, w których wystąpiły szkody spowodowane przez wymienione warunki pogodowe (linia inwestycyjna K01, linia obrotowa K02). O kredyt ten mogą ubiegać się gospodarstwa, w których wystąpiły szkody sięgające 30% średniej rocznej produkcji rolnej. Więcej informacji na ten temat można znaleźć na stronach ARiMR.
Oprócz tej pomocy producenci rolni po otrzymaniu protokołu z oszacowania szkód mogą starać się o umorzenie w całości, bądź w części składek KRUS lub odroczenie terminu spłaty, a także rozłożenie ich na raty. Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa może zgodzić się na odroczenie terminu wpłacenia czynszu dzierżawnego, może też zaproponować rozłożenie go na dogodne raty. Ostatnią możliwością jest szansa ubiegania się o uzyskanie ulgi w podatku rolnym. Na dzień dzisiejszy nie ma informacji czy zostanie uruchomiona dodatkowa pomoc finansowa ze strony MRiRW, wszystko powinno rozwiązać się po oszacowaniu strat.
Do 27 lipca trwa nabór na restrukturyzacje małych gospodarstw rolnych. 31 lipca mija termin składania wniosków o zalesienie. W dalszym ciągu przyznawana jest pomoc dla Kół Gospodyń Wiejskich, na którą przeznaczono w 2019 roku kwotę 40 mln zł. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi przedstawiło uaktualniony harmonogram naborów wniosków w ramach PROW 2014–2020 do końca roku.
Źródło: meldunki PZDR oraz informacje ARiMR
Ewelina Marciniak, Teresa Czaja DODR