Integrowana ochrona roślin a równowaga biologiczna

Ochrona zdrowia ludzi i zwierząt powinna być traktowana priorytetowo w stosunku do celu, jakim jest poprawa produkcji roślinnej. Oznacza to przede wszystkim szeroko rozumianą ochronę bioróżnorodności. Chroniąc środowisko naturalne, chronimy nie tylko żyjące w nim różne gatunki roślin i zwierząt, ale także nie dopuszczamy do całkowitego wyniszczenia populacji agrofagów, a jedynie obniżamy ich liczebność poniżej progów ekonomicznej szkodliwości.

Równowaga biologiczna w uprawach rolniczych została zakłócona w sposób trwały poprzez wprowadzenie jednorodnych upraw, w tym monokultur jak: sady, jagodniki, czy uproszczonego płodozmianu pszenica-rzepak.
Ponieważ względy ekonomiczne często nie pozwalają na zmianę tej sytuacji, należy tak dobrać odmianę i stanowisko aby ograniczyć nie tylko stary plonów ale też straty w środowisku. Dlatego wszystkie działania jakie podejmujemy muszą być dobrze zaplanowane i przemyślane.

Roślina uprawna
Jedną z ważniejszych metod w integrowanej produkcji jest wybór właściwej odmiany lub odmian dostosowanych do miejscowych warunków klimatycznych i agrotechnicznych, przy tym w miarę możliwości odpornych lub tolerancyjnych na porażenie przez choroby i szkodniki. Istotne jest również stosowanie kwalifikowanego materiału siewnego i nasadzeniowego.
Ważne wiadomości na temat odmian roślin uprawnych oraz ich odporności na choroby możemy uzyskać ze strony Centralnego Ośrodka Badania Roślin Uprawnych w Słupi Wielkiej www.coboru.pl. Na stronie COBR-u znajdziemy gatunki i odmiany roślin uprawnych wpisane do Krajowego Rejestru. Możemy tam również uzyskać szczegółowe dane dotyczące charakterystyki odmian (min. odporności na agrofagi) oraz ich rekomendacji do uprawy w poszczególnych rejonach Polski.

Czysta plantacja
Powszechnie wiadomo, że chwasty w uprawach, konkurują z roślinami uprawnymi o światło, wodę i składniki odżywcze. Dlatego zwalczanie chwastów, niedopuszczanie ich do kwitnienia, podorywka po zbiorach należą do podstawowych zabiegów ograniczających liczebność szkodników w uprawach polowych.
I tak np. kwitnące chwasty w uprawach kapustnych wpływają na wzrost szkodliwości m. in. śmietki kapuścianej, która na plantacji zachwaszczonej składa kilka razy więcej jaj niż na wolnej od chwastów.
Obecność na plantacji upraw sadowniczych niewinnie wyglądającego mniszka lekarskiego ogranicza żerowanie na kwiatach drzew owocowych owadów zapylających, zaś pojawienie się perzu, znacznie hamuje wzrost krzewów i drzew z uwagi na wydzielanie związków toksycznych do gleby.

Żyzna gleba
Gleba odpowiednio przewietrzana, o właściwym odczynie, z odpowiednią ilością substancji organicznej stwarza dogodne warunki do życia zdrowych roślin, odpornych zarówno na zmienne warunki klimatyczne, choroby i szkodniki.

Otoczenie plantacji
W celu poprawy różnorodności biologicznej należy zadbać o otoczenie plantacji. Tam, gdzie często występują silne wiatry, korzystne jest sadzenie od strony nawiewnej przewiewnych osłon z drzew o słabym wzroście. Należy również pamiętać o tym, że przewiew na plantacji jest pożądany, ponieważ może on ograniczać nasilenie niektórych chorób. Aby zabezpieczyć plony (czereśnie, borówki, wiśnie) przed szkodami wyrządzanymi przez ptaki, w pobliżu plantacji można posadzić morwę, która dostarcza owoców chętnie zjadanych przez ptaki.

Miedze śródpolne
Zakładanie miedz śródpolnych korzystanie wpływa na występowanie organizmów pożytecznych, w tym: chrząszczy biegaczowatych, które niszczą mszyce, gąsienice motyli, śmietek oraz ślimaki. Na roślinach kwitnących na miedzach odbywa żer regeneracyjny wiele dorosłych parazytoidów, drapieżnych much bzygowatych oraz złotooków.
Naturalne skupiska drzew i krzewów również są miejscem bytowania pożytecznych owadów jak: złotooki, biedronki, dobroczynek gruszowy, a także ptaków: sikorek, kosów, pliszek, rudzików, natomiast sterty kamieni lub gałęzi – drapieżników (łasice, tchórze).