Krok 1 Złożenie przez rolnika wniosku do wójta /burmistrza o oszacowanie strat w uprawach i majątku trwałym gospodarstwa powstałych w wyniku niekorzystnych zjawisk atmosferycznych: suszę, grad, deszcz nawalny, ujemne skutki przezimowania, przymrozki wiosenne, powódź, huragan, obsunięcie się ziemi, lawina, piorun Obowiązuje złożenie wniosku na piśmie . wraz z załącznikami . Wniosek należy złożyć niezwłocznie ale nie później aniżeli 10 dni roboczych od wystąpienia zjawiska a w przypadku powodzi nie później niż 10 dni roboczych od ustąpienia wody. Wniosek o oszacowanie szkód musi zawierać podpisaną przez składającego wniosek zgodę na przetwarzanie podanych danych osobowych, które są niezbędne do przeprowadzenia oszacowania szkód.
Aktualne wzory dokumentów dotyczących szacowania szkód w gospodarstwach rolnych zostały zamieszczone na stronie internetowej Dolnośląskiego Urzędu Wojewódzkiego we Wrocławiu (www.duw.gov.pl zakładka Urząd>Wydziały>Wydział Nieruchomości, Rolnictwa i Środowiska Oddział Rolnictwa i Środowiska) oraz na stronie Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi www.minrol.gov.pl w zakładce Niekorzystne zjawiska atmosferyczne oraz www.dodr.pl
Krok 2 Oszacowanie zakresu i wysokości szkód w gospodarstwie przez Komisję Gminną powołaną przez właściwego wojewodę ze względu na miejsce wystąpienia szkód . Wójt /burmistrz /prezydent występuje do wojewody z wnioskiem o powołanie komisji po rozpoznaniu zakresu szkód oraz na postawie informacji zawartych w pisemnych wnioskach rolników. Komisja w składzie co najmniej 3 osobowym szacuje straty wyłącznie w oparciu o lustrację w miejscu zdarzenia w terenie. Komisja szacuje straty metodą zmniejszenia produkcji w wyniku klęski odnosząc się do produkcji z całego gospodarstwa liczonej jako średnią z 3 ostatnich lat przed klęską lub z 5 lat z pominięciem wartości skrajnych. Komisja sporządza protokół z oszacowania strat w gospodarstwie zgodnie z obowiązującym wzorem. Protokół sporządzony przez komisję szacującą straty podlega weryfikacji pod względem kompletności i prawidłowości wyliczeń przez właściwą Komisję Rejonową/Wojewodę i dopiero po weryfikacji Gmina przekazuje protokół producentowi rolnemu.
Komisja Gminna powinna oszacować straty po przez lustrację szkód
1) ciągu 2 miesięcy od dnia zgłoszenia przez producenta rolnego powstania szkody tj.:
- od wschodów do czasu zbioru plonu głównego danej uprawy albo jej likwidacji, albo
- nie później niż w terminie do 3 miesięcy od wystąpienia gradu, deszczu nawalnego, huraganu, pioruna, obsunięcia się ziemi lub lawiny - w przypadku szkód w środku trwałym, albo
- nie później niż w terminie do 12 miesięcy od ustąpienia wody umożliwiającego komisji rozpoczęcie szacowania szkód - w przypadku szacowania szkód spowodowanych przez powódź w budynkach;
2) dwukrotnie, szkód spowodowanych przez ujemne skutki przezimowania, przymrozki wiosenne, powódź lub grad w drzewach owocowych (dotyczy wyłącznie drzew owocowych jako środka trwałego natomiast nie dotyczy szkód w owocach tj. plonie):
- po raz pierwszy - w terminie do 2 miesięcy od dnia powstania tych szkód,
- po raz drugi - nie później niż w terminie do 12 miesięcy od dnia powstania tych szkód. W pierwszym etapie szacowania szkód w drzewach owocowych sporządza się protokół w formie notatki zawierający dane niezbędne przy powtórnym szacowaniu szkód. Komisja dokonując szacowania po raz drugi sporządza protokół z oszacowania szkód.
Komisja jest zobowiązana w terminie 30 dni od oszacowania szkód złożyć wojewodzie właściwemu ze względu na miejsce wystąpienia tych szkód protokół oszacowania szkód. Natomiast w przypadku protokołów zbiorczych w terminie 45 dni.
Krok 3 Złożenie w jednym z Banków współpracujących z ARIMR wniosku o kredyt „klęskowy” lub inną pomoc
W przypadku rolników którzy chcą ubiegać się o kredyty „klęskowe „ na wznowienie produkcji ( kredyt obrotowy) lub na odtworzenie zniszczonych środków trwałych gospodarstwa. (kredyt inwestycyjny) z dopłatami do odsetek przez ARiMR. Warunkiem koniecznym jest aby oszacowany poziom szkód w gospodarstwie był wyższy aniżeli 30% średniej produkcji rocznej z gospodarstwa liczonej z 3 lat poprzedzających rok klęski lub z pięciu lat z pominięciem lat o najwyższej i najniższej produkcji a w przypadku gdy rolnik wnioskuje o kredyt inwestycyjny jest dodatkowy warunek aby poziom szkód w odniesieniu do pojedynczego środka . trwałego był wyższy od 3 350 zł . Do wniosku o kredyty klęskowe z dopłatą do odsetek przez ARiMR wymagane jest aby Wojewoda potwierdził zakres i poziom oszacowanych strat. i dopiero z protokołem potwierdzonym przez wojewodę rolnik udaje się do Banku udzielającego kredytów z dopłatami ARiMR.
O kredyt na wznowienie produkcji (w ramach pomocy de minimis w rolnictwie) mogą również ubiegać się rolnicy, u których w gospodarstwach rolnych poziom szkód określony w procentach był równy lub niższy niż 30% średniej rocznej produkcji rolnej w gospodarstwie rolnym lub dziale specjalnym produkcji rolnej z trzech lat poprzedzających rok, w którym wystąpiły szkody lub średniej z trzech lat w okresie pięcioletnim poprzedzającym rok, w którym wystąpiły szkody, z pominięciem roku o najwyższej i najniższej wielkości produkcji. W takim przypadku nie jest wymagane potwierdzenie przez Wojewodę poziomu i zakresu strat na protokole, ale występując o kredyt trzeba do wniosku kredytowego dołączyć protokół strat.
Protokoły sporządzone przez Komisję Gminną zgodnie z obowiązującymi procedurami rolnicy wykorzystują również jako załączniki do wniosków o uzyskanie innych form pomocy ze środków publicznych np.
- O odraczanie terminu płatności składek KRUS, rozkładania na raty, częściowe umarzanie ,odstąpienie od naliczanie odsetek za zwłokę.
- O odraczania , rozkładania na raty płatności z tytułu umów sprzedaży i dzierżawy nieruchomości z Zasobu Własności Skarbu Państwa, zwolnienia z opłat i odsetek za okres odroczenia , udzielania ulg w opłatach czynszu.
- O udzielenie ulg w podatku rolnym
- O pomoc z PROW 2014-2020 z działania” Przywracanie potencjału produkcji rolnej zniszczonego
w wyniku wystąpienia klęsk żywiołowych oraz wprowadzenie odpowiednich działań zapobiegawczych” ( po uruchomieniu działania).
Informacja o pomocy ze środków krajowych dla producentów rolnych poszkodowanych w wyniku niekorzystnych zjawisk atmosferycznych w tym suszy 2018
Producenci rolni poszkodowani w wyniku niekorzystnych zjawisk atmosferycznych takich jak susza, grad, deszcz nawalny, ujemne skutki przezimowania, przymrozki wiosenne, powódź, huragan, piorun, obsunięcie się ziemi lub lawinę w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich, poza odszkodowaniami z zakładów ubezpieczeń, mogą ubiegać się w ramach obowiązujących przepisów o:
1) kredyt preferencyjny zarówno obrotowy na wznowienie produkcji w gospodarstwach rolnych i działach specjalnych produkcji rolnej jak i na odtworzenie środków trwałych zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 27 stycznia 2015 r. w sprawie szczegółowego zakresu i sposobów realizacji niektórych zadań Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (Dz.U. poz. 187 z późn.zm.).
Kredyt obrotowy może zostać przeznaczony na zakup rzeczowych środków do produkcji rolnej (kwalifikowanego materiału siewnego, nawozów mineralnych, środków ochrony roślin, paliwa na cele rolnicze, inwentarza żywego). W przypadku kredytów obrotowych kredytobiorca jest obowiązany udokumentować 50% poniesionych wydatków.
Kredyt na odtworzenie środków trwałych (nKL/01) może zostać przeznaczony m.in. na przywrócenie funkcji użytkowych zniszczonych lub uszkodzonych budynków inwentarskich, magazynowo-składowych, szklarni, tuneli foliowych i innych budynków i budowli służących do produkcji rolniczej, poprzez ich odbudowę lub wykonanie niezbędnych remontów kapitalnych oraz remont lub zakup w miejsce zniszczonych: ciągników, maszyn, urządzeń rolniczych.
Kredyty te mogą zostać udzielone na nakłady poniesione po dniu wystąpienia szkody.
Ponadto kredyty mogą zostać udzielone w terminie do 12 miesięcy od daty oszacowania szkód przez komisję powołaną przez wojewodę.
Oprocentowanie kredytu jest zmienne i nie może wynosić więcej niż stopa referencyjna. WIBOR 3M powiększona o nie więcej niż 2,5 punktu procentowego (obecnie nie więcej niż 4,22%), przy czym oprocentowanie należne bankowi jest płacone przez kredytobiorcę w przypadku:
- kredytu na wznowienie produkcji rolnej – w wysokości 0,5 oprocentowania należnego bankowi, jednak nie mniej niż 1,5%, jeżeli w dniu wystąpienia szkód co najmniej 50% powierzchni upraw rolnych, z wyłączeniem łąk i pastwisk, lub co najmniej 50% liczby zwierząt gospodarskich w gospodarstwie rolnym lub dziale specjalnym produkcji rolnej było ubezpieczonych, od co najmniej jednego z ww. ryzyk (obecnie nie więcej niż 2,11%) (w przypadku braku ubezpieczenia o połowę zmniejszana jest dopłata Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa – obecnie nie więcej niż 3,165 % (ARiMR),
- kredytu na odtworzenie środków trwałych - w wysokości 0,67 oprocentowania płaconego bankowi, jednak nie mniej niż 3% (obecnie 3%), a gdy oprocentowanie dla banku wynosi poniżej 3% kredytobiorca płaci odsetki w całości.
Podstawowym warunkiem ubiegania się o te kredyty jest oszacowanie szkód przez komisję powołaną przez wojewodę w terminie do 2 miesięcy od dnia zgłoszenia przez producenta rolnego wystąpienia tych szkód.
Dopłaty do oprocentowania kredytu na wznowienie produkcji rolnej są stosowane:
- w ramach pomocy de minimis (tj. do wysokości równowartości 15 000 euro w ostatnich trzech latach i kumulują się z inną pomocą de minimis udzieloną w tym okresie), jeżeli szkody w gospodarstwie rolnym lub dziale specjalnym produkcji rolnej wynoszą do 30% średniej rocznej produkcji z ostatnich trzech lat;
- poza formułą de minimis,, jeżeli szkody w gospodarstwie rolnym lub dziale specjalnym produkcji rolnej wynoszą powyżej 30% średniej rocznej produkcji z ostatnich trzech lat i kumulują się z inną pomocą publiczną udzieloną w związku z tymi szkodami.
Aktualnie prowadzone są prace legislacyjne nad projektem rozporządzenia Rady Ministrów zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowego zakresu i sposobów realizacji niektórych zadań Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, w którym przewiduje się obniżenie oprocentowania do 0,5% w skali roku kredytów na wznowienie produkcji i odtworzenie środków trwałych dla kredytobiorcy, który w dniu wystąpienia szkód posiadali ubezpieczenie co najmniej 50% powierzchni upraw rolnych, z wyłączeniem łąk i pastwisk, lub co najmniej 50% liczby zwierząt gospodarskich w gospodarstwie rolnym lub dziale specjalnym produkcji rolne.
2) udzielenie przez Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, na indywidualny wniosek rolnika, który poniósł szkody spowodowane przez niekorzystne zjawiska atmosferyczne, w tym suszę na podstawie ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników pomocy w opłaceniu bieżących składek na ubezpieczenie społeczne oraz regulowaniu zaległości z tego tytułu w formie odroczenia terminu płatności składek i rozłożenia ich na dogodne raty, a także umorzenie w całości lub w części bieżących składek;
3) zastosowanie przez Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa na podstawie art. 23a ustawy z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa odroczenia i rozłożenia na raty płatności z tytułu umów sprzedaży i dzierżawy nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz ulg w opłatach czynszu, a także umorzenia raty płatności czynszu z tytułu umów dzierżawy, na indywidualny wniosek producenta rolnego, w którego gospodarstwie rolnym lub dziale specjalnym produkcji rolnej powstały szkody;
4) udzielenie na podstawie ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. ‒ Ordynacja podatkowa przez wójtów, burmistrzów lub prezydentów miast ulg w podatku rolnym, na indywidualny wniosek producenta rolnego.
Pomoc w spłacie zobowiązań wobec Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, gminy oraz Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa jest udzielana w formie de minimis.
Źródło: www.minrol.gov.pl
Ewa Karpińska