Lepiej kupić maszynę rolniczą nową czy używaną?

Nowoczesne gospodarstwa rolne w zasadzie w niczym nie przypominają swoich odpowiedników sprzed 20 czy 30 lat. Trzeba powiedzieć, że znacznie bardziej są one zautomatyzowane. Bardzo ważne w całej rolniczej machnie są narzędzia wykorzystywane podczas upraw i hodowli. Maszyny rolnicze stanowią bardzo rozległą grupę asortymentową, ale trzeba powiedzieć, że są pewne cechy wspólne tego typu urządzeń, jakie należy kontrolować przy wyborze określonego urządzenia. Ważne parametry i spełniane przez maszyny rolnicze funkcje należy brać pod uwagę podczas dokonywania ich zakupu, niezależnie od tego, czy będzie on dotyczył nowej, czy też używanej maszyny.


Ważne parametry i funkcje maszyn rolniczych

Zmechanizowanie gospodarstw rolnych pozwoliło na zmniejszenie nakładów na prowadzenie tego typu działalności, a na dodatek na zwiększenie plonów czy też ulepszenie zasad hodowli zwierząt. Dzięki wykorzystywaniu w toku działalności rolniczej różnorodnych urządzeń możliwe jest polepszenie dochodowości gospodarstwa rolnego. Pracę na roli ułatwiają przede wszystkim takie maszyny rolnicze, jak: traktory, kombajny, rozrzutniki, pługi, agregaty uprawowe, opryskiwacze, wycinarki kiszonki i inne. Trzeba jednak podkreślić, ze wygoda i funkcjonalność, jakie związane są z wykorzystywaniem maszyn rolniczych, kosztuje i to niekiedy całkiem sporo.
Jeśli mamy niewielki budżet przeznaczony na zakup maszyn rolniczych, powinniśmy się zainteresować sprzętem używanym. Niestety, związane jest z tym pewne ryzyko, jak zawsze w przypadku wyboru sprzętów z drugiej ręki. Rolnicy pomimo oczywistego ryzyka, decydują się na zakup używanych maszyn rolniczych z uwagi na to, że nowe sprzęty, takie jak na przykład ciągnik, wielokrotnie przekraczają ich możliwości finansowe. Dlatego też postanawiają sprowadzać maszyny rolnicze zza granicy, sądząc całkiem słusznie, że można tam kupić maszyny rolnicze nowej generacji, w całkiem dobrym stanie i w korzystnej cenie. 
W przypadku jednak, gdy rolnik dysponuje wysokimi funduszami na zakup maszyny rolniczej, może kupić nowe urządzenie. Problem tkwi w tym, że na krajowym rynku może ona być niedostępna, albo nawet droższa niż w innych krajach Unii Europejskiej.
Kupując używaną maszynę rolniczą, musimy ją w miarę dokładnie sprawdzić. Najlepiej w tym celu zabrać do sprzedającego osobę, która posiada już podobny sprzęt i wykorzystuje go na co dzień. Użytkownik maszyny będzie bowiem w stanie sprecyzować, jakie posiada wady kupowany sprzęt. Dodatkowo, maszynę rolniczą należy sprawdzić pod kątem prawnym. Oznacza to, że szczególną uwagę powinniśmy zwrócić na numery nadwozia i silnika, a na dodatek porównać je z numerami zapisanymi w dowodzie rejestracyjnym, jeśli takowy istnieje. Konieczność rejestracji maszyn rolniczych obejmuje na przykład ciągniki. Można także pokusić się o sprawdzenie maszyny na policji, w ewidencji pojazdów skradzionych. Jeśli nie wykonamy tej czynności może się okazać, że kupimy maszynę od złodzieja lub pasera, co związane jest dla nas z przykrymi konsekwencjami prawnymi.

Przy zakupie używanego sprzętu rolniczego bardzo ważną sprawą są wady prawne, o których musimy napisać w umowie kupna sprzedaży. Mogą być one dowodem w sprawie o unieważnienie transakcji, gdyby okazało się, że kupowana przez nas maszyna rolnicza jest zastawiona w banku lub wcześniej został już komuś innemu sprzedany, ewentualnie posiada współwłaścicieli, a informacje te nie znalazły się w dowodzie rejestracyjnym.

Ważne jest, aby sprawdzić stan kupowanej maszyny rolniczej. Powinniśmy w tym względzie zwrócić uwagę na stan licznika motogodzin, bowiem to od niego najczęściej uzależniony jest stan całej maszyny. Licznik powinien być sprawny, ale należy wiedzieć, że mógł być on cofnięty. Liczba przepracowanych przez urządzenie motogodzin niestety zdarza się, iż nie jest do udowodnienia, co może wpłynąć na żywotność silnika. W takim przypadku musimy liczyć na pomoc urządzenia zwanym manometrem ciśnienia oleju. Ważne, aby kupowana maszyna miała zimny silnik przed obejrzeniem jej i przed dokonaniem badania manometrem.
Niestety, ale dokładny stan techniczny sprzętu rolniczego będzie można sprawdzić dopiero w toku jego użytkowania. Podczas zakupu powinniśmy czy działają wszystkie przełączniki oraz wskaźniki.
Każdorazowy zakup maszyny rolniczej powinien być poprzedzony kontrolą kryteriów technicznych, eksploatacyjnych i ekonomicznych jej funkcjonowania. Zawsze maszyna rolnicza i jej model powinien być dobrany do wielkości realizowanej w gospodarstwie rolnym produkcji. Zakupiona grupa maszyn i narzędzi rolniczych powinna gwarantować możliwość wykonania pracy w przewidywanym wymaganiami agrotechnicznymi czasie.

Jeśli zamierzamy kupić ciągnik rolniczy, musimy dobrać jego moc do zapotrzebowania na moc poszczególnych maszyn i narzędzi, jakie są użytkowane w całym gospodarstwie rolnym. W zasadzie największe zapotrzebowanie na moc związane jest ze współpracą ciągnika z maszynami i narzędziami do uprawy gleby, szczególnie w miejscach o bardzo wysokiej zwięzłości środowiska glebowego. Najlepsze rozwiązanie to takie, aby dobrać moc silnika w sposób zapewniający uzyskanie stopnia wykorzystania jego mocy znamionowej na poziomie 85–90 proc. W nowoczesnych silnikach spalinowych tzw. optymalne jednostkowe zużycie paliwa kształtuje się na poziomie około 200 g/kWh. Silniki o mniejszej mocy ze względu na ogół na niższą sprawność wykazują wyższe jednostkowe zużycie paliwa.
Nowoczesne ciągniki rolnicze dysponują około 20 biegami, przy czym istotne znaczenie przywiązuje się do zainstalowania tzw. biegów pełzających, które pozwalają na uzyskiwanie najniższych prędkości jazdy, szczególnie przydatnych przy ugniataniu silosu lub pryzmy. Dobrze by było, aby ciągnik był wyposażony w rewers, czyli urządzenie pozwalające na zmianę kierunku jazdy bez wciskania sprzęgła, najczęściej umieszczane obok koła kierownicy. Szczególnie poleca się zakup ciągników z napędem na cztery koła, jeśli ma on pracować w trudnych warunkach terenowych. W gospodarstwach mlecznych ciągnik z napędem na cztery koła sprawdza się szczególnie przy ugniataniu zakiszanej masy na pryzmie lub w silosie.

Popularni producenci maszyn rolniczych i ich produkty

W Polsce do najbardziej znanych i popularnych producentów maszyn rolniczych zalicza się takie firmy jak Ursus , Zetor, New Holland, Jonh Deere, Class choć nie są to oczywiście jedyne firmy, trudniące się produkcją sprzętu dla rolników. Inne firmy to: Sulky, Monosem, Berthoud, JF-Stoll, Gregoire-Besson, Lemken, Unia Group, Amazone, Krukowiak, Expom, Metaltech, Meprozet Kościan, Hydramet Giżycko, Fendt, Massey Ferguson, Sipma i Samasz.

Nie zawsze zakup nowej maszyny rolniczej jest lepszym wyjściem z sytuacji. Można przecież kupić całkiem dobry ciągnik czy traktor z drugiej ręki, mający wysokie parametry techniczne, a na który wydamy dużo mniej niż na nowy sprzęt. Dla rolników posiadających jednak bardzo duże gospodarstwa rolne i niebagatelne środki finansowe rzeczywiście poleca się zakup sprzętów rolniczych wprost od producentów, bowiem będą oni mieli gwarancję wieloletniego, niezawodnego działania maszyn rolniczych. Jeśli jednak będziemy wnikliwie sprawdzać używane maszyny rolnicze przed zakupem, ich nabycie będzie jak najbardziej korzystne dla klienta.

Dzisiejsze gospodarstwa rolne są o wiele bardziej zmechanizowane, niż wydaje się postronnym ludziom. Nadal w naszym społeczeństwie pokutuje pogląd, że rolnik to człowiek pracujący na polu od świtu do zmierzchu. Tymczasem, jak już zostało powiedziane, jest to najczęściej biznesmen, który z ziemi potrafi czerpać wymierne zyski. Pracę jego rąk w dużym stopniu zastępują maszyny rolnicze. Ich zakup nie należy niestety ani do prostych, ani do najtańszych. Rolnicy jednak na ogółu wiedzą, czego oczekują od maszyny rolniczej i potrafią dobrać parametry sprzętu do swoich wymagań. Bardzo często decydują się na sprowadzenie maszyn rolniczych zza granicy, co jest opcją ryzykowną, ale korzystną finansowo. Dzięki temu najczęściej dostają bardzo dobrą, technicznie sprawną maszynę i oszczędzają pieniądze na zakup kolejnych.

Wielu rolników nie może sobie pozwolić na zakup nowego ciągnika rolniczego

Być może nie pozwala na to kondycja ekonomiczna gospodarstwa, a niekiedy właściciele należą do oszczędnych – wiadomo nowy sprzęt kosztuje drogo! Planując zakup ciągnika „przechodzonego” trzeba dokonać odpowiedniego wyboru, uwzględniając wiele czynników: markę, typ, model, rocznik, cenę itp. Należy także umieć ocenić stan techniczny sprzętu – bowiem „nie wszystko złoto, co się świeci”. Chcąc właściwie ocenić stan technicznych kupowanego ciągnika, należy odpowiednio postępować. Po pierwsze – nie dać się ponosić emocjom i sprawdzić kolejno poszczególne mechanizmy. Dobrze jest korzystać ze wsparcia drugiej osoby, najlepiej posiadającej odpowiednie doświadczenie praktyczne.

Od czego zacząć? 

Mądry człowiek powie – od początku. A początek to informacje o historii ciągnika: ilu było właścicieli, w jakim gospodarstwie traktor był użytkowany, jakie prace wykonywał, jak był garażowany i serwisowany. Czy sprzedający posiada faktury zakupu części zamiennych, oleju, smarów. Od właściciela należy uzyskać dane dotyczące ewentualnie przeprowadzonych remontów poszczególnych zespołów, np. silnika, skrzyni biegów czy podnośnika. Stan licznika motogodzin należy skonfrontować ze specyfiką gospodarstwa, w którym ciągnik był użytkowany przy uwzględnieniu długości okresu użytkowania. Warto sprawdzić, w jakim poszanowaniu jest pozostały sprzęt w gospodarstwie: sposób przechowywania, czystość, ład i porządek.

Zwrócić uwagę na dokumenty zakupu i dowód rejestracyjny. Czy przegląd techniczny został wykonany i kiedy? Po uzyskaniu wstępnych informacji (im więcej, tym lepiej) można przejść do szczegółów technicznych. Zaczynamy od oceny wizualnej, ale nie takiej, czy nam się podoba, czy nie np. kolor maski, kabiny. Zwracamy szczególną uwagę na kompletność ciągnika, czy są wszystkie elementy wyposażenia, w tym dodatkowego. Braki świadczą na niekorzyść i powinny wpłynąć na cenę transakcji. Błotniki, maska, kabina, osłony powinny być w odpowiednim stanie. Elementy oświetlenia – kompletne, a klosze – niepotłuczone. Wszystkie światła powinny być sprawne.

Zwracamy uwagę na stan ogumienia – jaka jest data produkcji opon i zużycie bieżnika. Duże przecięcia dyskwalifikują opony. Datę produkcji opon poznajemy po 4-cyfrowym kodzie. Dwie pierwsze cyfry to kolejny w danym roku tydzień, a dwie ostatnie to rok produkcji opony. Opona o kodzie 4206 została wyprodukowana w 42 tygodniu 2006 roku. Pamiętajmy, zakup nowego kompletu opon do ciągnika, szczególnie gdy posiada napęd 4 x 4, to duży wydatek. Cena zależy od średnicy obręczy, szerokości, profilu oraz marki.

Zwróćmy uwagę, czy koła i opony mają „oryginalne” rozmiary, zgodne ze specyfikacją producenta, czy też dokonano określonych modyfikacji – jeśli tak, to dlaczego?

Stan kabiny i siedziska wiele mówi o dotychczasowym użytkowniku oraz o sposobie „traktowania” ciągnika. Wycieki płynów eksploatacyjnych źle świadczą o stanie technicznym, chociaż niektóre są bardzo łatwe od usunięcia.

Należy zwrócić uwagę na ewentualne wycieki:

  • oleju silnikowego,
  • paliwa,
  • płynu chłodzącego,
  • oleju przekładniowego,
  • płynu hamulcowego,
  • oleju przekładniowego,
  • oleju z układu kierowniczego.

 

Warto zwrócić uwagę na fakt, że dobry kierowca (traktorzysta) nie toleruje wycieków – usuwa je na bieżąco. Oczywiście ważnym jest miejsce, gdzie występuje wyciek – ale to są już szczegóły.

Wycieki mogą być „zamaskowane” poprzez dokładne umycie ciągnika – wtedy są zwyczajnie niewidoczne. Ujawniają się dopiero za jakiś czas. Temu celowi może także służyć malowanie sprzętu. No cóż, nieuczciwych ludzi nie brakuje!

Po uzyskaniu wiadomości wstępnych i oględzinach możemy ocenić stan techniczny poszczególnych zespołów, a więc: silnika, sprzęgła, skrzyni biegów (przekładniowej), podnośnika hydraulicznego i układu zewnętrznej instalacji elektrycznej, układów: kierowniczego, hamulcowego pneumatycznego oraz napędu wału przekazu mocy.

Stanisław Leń
DSPRSJiD