ochrona dzikiego ptactwa i siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory

OCHRONA DZIKIEGO PTACTWA I SIEDLISK PRZYRODNICZYCH ORAZ DZIKIEJ FAUNY I FLORY

Ochrona przyrody polega na zachowaniu, zrównoważonym użytkowaniu oraz odnawianiu zasobów i składników przyrody, takich jak: gatunki chronione, dziko występujące rośliny, zwierzęta, grzyby, zagrożone oraz naturalne siedliska przyrodnicze roślin i zwierząt, krajobraz i zadrzewienia.

Ochrona gatunkowa wszystkich zwierząt i roślin obejmuje obszar całej Polski i dotyczy wszystkich mieszkańców, a więc także wszystkich rolników.


Przepisy prawa (ustawa o ochronie przyrody) określają 10 form ochrony przyrody, a wśród nich wymienia się tzw. obszary Natura 2000. Na obszarach Natura 2000 wymogi wzajemnej zgodności wynikają z dwóch dyrektyw:

  • Dyrektywy Ptasiej – dotyczącej ochrony ptaków,
  • Dyrektywy Siedliskowej – dotyczącej ochrony siedlisk naturalnych oraz dzikiej fauny  i flory.

Uwaga:

Od roku 2013 systematycznie wchodzą w życie plany zadań ochronnych (PZO), w których zostały określone min. działania obligatoryjne, będące elementem kontroli wzajemnej zgodności. Działania obligatoryjne mają na celu utrzymanie gatunku, stanowiącego przedmiot ochrony na obszarze Natura 2000, w obecnym stanie zachowania i zapobiegnięcie pogorszeniu tego stanu poprzez prowadzenie ekstensywnego użytkowania. Za wykonanie działań obligatoryjnych na terenie działek rolnych zadeklarowanych we wniosku, zgłoszonych i niezgłoszonych do płatności /pomocy odpowiedzialny jest rolnik. Rolnik powinien sprawdzić czy dla jego gospodarstwa położonego w całości lub w części na obszarze Natura 2000 zostały ustanowione plany zadań ochronnych (PZO) lub plany ochrony (PO). Wszelkie informacje można znaleźć na stronie internetowej Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska lub na stronach Regionalnych Dyrekcji Ochrony Środowiska.


Wymogi Wzajemnej Zgodności w zakresie ochrony dzikiego ptactwa (SMR 1)

Wymogi dotyczące rolników, których gospodarstwo rolne lub jego część położona jest na obszarze Natura 2000:

  • przestrzega się wymogów obligatoryjnych wynikających z planów zadań ochronnych (PZO) albo planów ochrony (PO) w zakresie dotyczącym gatunków ptaków objętych ochroną *.

*gatunki ptaków objętych ochroną zostały wymienione w załączniku nr 2 do rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 12 stycznia 2011 r. w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków (Dz. U. Nr 25, poz.133 z późn. zm.), które spełniają kryteria określone
w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 13 kwietnia 2010 r. w sprawie siedlisk przyrodniczych oraz gatunków będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty, a także kryteriów wyboru obszarów kwalifikujących się do uznania lub wyznaczenia jako obszary Natura 2000 (Dz. U.2010 Nr 77, poz. 510).


Wymogi dotyczące wszystkich rolników:

  • przestrzega się zakazu umyślnego chwytania oraz zabijania ptaków objętych ochroną**.Zakaz nie obejmuje tych rolników, którzy posiadają pozwolenie na odstępstwo od tego zakazu,
  • przestrzega się zakazu umyślnego niszczenia gniazd i jaj lub umyślnego płoszenia ptaków objętych ochroną***. Zakaz nie obejmuje tych rolników, którzy posiadają pozwolenie na odstępstwo od tego zakazu,
  • przestrzega się zakazu umyślnego niszczenia siedlisk i ostoi ptaków podlegających ochronie***,
  • w strefach ochrony ostoi miejsc rozrodu i regularnego przebywania ptaków****  zabrania się:
    • wycinania drzew lub krzewów
    • dokonywania zmian stosunków wodnych, jeżeli nie jest to związane z potrzebą ochrony poszczególnych gatunków,
    • wznoszenia obiektów, instalacji i urządzeń.

      Zakaz ten nie dotyczy osób posiadających zezwolenie dyrektora Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska na dokonanie tych czynności.

**gatunki ptaków objętych ochroną na podstawie § 2 i 3 rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 12 października 2011 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. Nr 237, poz. 1419) i wymienionych w załącznikach nr 1 i 2 do tego rozporządzenia.

*** gatunki ptaków objętych ochroną na podstawie § 2 i 3 rozporządzenia MŚ z dnia
12 października 2011 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt i wymienionych
w załącznikach nr 1 i 2 do tego rozporządzenia.

****gatunki ptaków wymienionych w załączniku nr 5 do rozporządzenia MŚ z dnia 12 października 2011 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt.


Wymogi Wzajemnej Zgodności w zakresie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory (SMR 5)


Wymogi dotyczące rolników, których gospodarstwo rolne lub jego część położona jest na obszarze Natura 2000:

  • Przestrzega się wymogów obligatoryjnych wynikających z PZO lub PO w zakresie dotyczącym typów siedlisk przyrodniczych, gatunków zwierząt i roślin objętych ochroną*.

* gatunki objęte ochroną zostały wymienione w załączniku nr 1-3 do rozporządzenia  MŚ
z dnia 13.04.2010 r. w sprawie siedlisk przyrodniczych oraz gatunków będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty, a także kryteriów wyboru obszarów kwalifikujących się do uznania lub wyznaczenia jako obszary Natura 2000.


Do działań obligatoryjnych w zakresie siedlisk zalicza się:

  1. Zachowanie siedlisk przyrodniczych i siedlisk gatunków stanowiących przedmioty ochrony położonych na trwałych użytkach zielonych (zakaz niszczenia siedliska poprzez jego zaoranie, zalesienie).
  2. Ekstensywne użytkowanie kośne, kośno-pastwiskowe trwałych użytków zielonych.

 

  • Zabrania się podejmowania działań mogących osobno lub w połączeniu z innymi działaniami znacząco negatywnie oddziaływać na cele ochrony obszaru Natura 2000. Powyższy zakaz nie dotyczy rolnika, który realizuje działanie po uzyskaniu zezwolenia, o którym mowa w art. 34 ust.1 ustawy o ochronie przyrody.
  • Przedsięwzięcia, które mogą znacząco oddziaływać na obszar Natura 2000, mogą być realizowane jeżeli:
     
    • została wydana odpowiednia decyzja administracyjna,
    • po przeprowadzeniu oceny oddziaływania przedsięwzięcia na obszar Natura 2000 została wydana decyzja administracyjna.


Wymogi dotyczące wszystkich rolników:

  • przestrzega się zakazu umyślnego zrywania, niszczenia i uszkadzania oraz zbioru roślin objętych ochroną*.

* gatunki objęte ochroną zostały wymienione w załączniku nr 1 do rozporządzenia MŚ
z dnia 5.01.2012 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin (Dz. U. poz. 81)  w zakresie, w jakim gatunki roślin wymienione w tym załączniku pokrywają się z gatunkami wymienionymi w załączniku nr 4 lit. B do dyrektywy Rady 92/43/EWG.


Ewa Grzyś
Dz. SPRSJiD


Opracowano na podstawie poradnika dla rolników „Zasady otrzymywania dopłat bezpośrednich a obowiązek spełnienia przez gospodarstwo zasad wzajemnej zgodności ze szczególnym uwzględnieniem programu zwalczania chorób zakaźnych” CDR Radom oraz strony internetowej ARiMR.